
Xəbərlər
15.03.2025, 23:16
Məhəmməd Nərimanoğlu ; Atadan oğula qalan yadigar: “Əl işi” el işi

Yeni nəşrlər
Atadan oğula qalan yadigar: “Əl işi” el işi
Bilmirəm ki, haradan başlayım, onun uşaqlıq illərindən üzübəri göstərdiyi qeyri-adiliklərdən, yoxsa, “Əl işi”ndəkilərindən. Hər halda, bir köynək mənə “yad” olsaydı, bəlkə də daha ürəklə yazardım nələrisə. Bir neçə dəfə yazılarımda qeyd etmişəm ki, doğmalarım məndən inciməsinlər, “özgələr” haqqında daha ürəklə qələm çalmışam sanki, nəinki doğmalarımdan.
Bu dəfə öz balamdan, onun bədii irs daşıyıcısı olmasından yazacam. Amma buna ondan razılıq almayacam, baxmayaraq ki, o, bunu istəmirdi. İstəmir istəməsin. Bu dünyaya gəlişi də iştəyib-istəməməyindən asılı olmayıb ki.
Oxuculara yeni bir nəşr də təqdim edilir: “Əl işi” adlı. Bu, əl boyda (100 səhifəlik) kitabçanın müəllifi onu hekayə adlandırmışdı. Mən ilk oxucusu və redaktoru olduqda baxdım ki, hekayə nədir, əməlli-başlı povestdir. Bir neçə hissədən ibarət olan bu nəsr əsərini kiçik oğlum Kənan Sadıq-zadə yazıb. Amma kitabın müəllifi kimi imzası Nərimanlıdır. Oxucularım bilir, 40 ildən də artıqdır ki, təxəllüsüm, imzam (hələ atamın sağlığından) Nərimanoğludur. Qardaşım İbrahim də bu təxəllüsün ancaq mənə məxsus olduğunu bildiyindən, şeirlərini, məqalələrini və ilk kitabını Səfərlər imzasıyla təqdim etdi.
Budur, bir ildən də artıqdır ki, dönə-dönə oxuyub çapa hazırladığım “Əl işi”ni mətbəədən gətirdim. Hələ müəllifi kitabını görməyib. Axı, Gəncədədir. Çox çalışdım ki, kitabın təqdimatını qeyd edək, razı olmadı: “Ata, yox, hələ bir görək, oxuyub nə deyəcəklər”,-fikrindən sonra mən də tələsmədim. Lakin dünən-srağagün eşidəndə ki kitabı həvəslə çap edib bizə verən nəşriyyatın rəhbəri, çox hörmət etdiyimiz şəxsiyyətlərfən biri - Müşfiq müəllim qəfil infaktla dünyasını dəyişib, onda fikrimdən daşındım. Düşündüm: “Birdən mənim də başıma bir iş gələr, “Əl işi”nə münasibətimi nə oğlum-müəllif, nə də kitabın oxucuları bilməzlər. Ona görə də kitabı sosial şəbəkədə paylaşmaq qərarına gəldim.
“Əl işi” povesti maraqlı bir mövzuya həsr edilib. Müəllif çoxlarımıza tanış olan, lakin üstündən ötüb-keçdiyimiz bir mövzunun nə qədər ağrılı və aktual olduğunu diqqətdə saxlamaqla, cəmiyyətə ciddi mesaj verir.
Kitabn cildindən-üz qabığından başlayaq. Sadə olduğu qədər də mürəkkəb bir dizaynla verilib. Dizayn da müəllifin özünə aiddir. Mövzunu özündən yaxşı kim şərh edə bilərdi ki? Bu mənada kitabın üz qabığının da tərtibatı çox uğurlu alınıb. Bir-birini sıxan iki əl şəkli verilir. əllərin biri ağ, biri qaradır. Bu ta təsadüfi deyil. Kitabın üz qabığının arxasından oxuyuruq:
“Səhərlər birlikdə nahar etməyib, yatanda nağıl danışıb, “gecən xeyirə qalsın”,-deyə bilməyəcəksinizsə, uşaq dünyaya gətirməyin.
İlber Ortaylı.”
Əslində, iki gəncin həyat hekayəsindən bəhs edən əsərdə, az qala, bütün bir cəmiyyət (cavabdehlər, məzlumlar, məhkumlar və hakimlər) iştirak edir.
Yetimxana həyatının görünməyən məqamlarını qələmə alan gənc müəllif (hələ ona yazıçı demək olmaz, çünki, Nərimanlının eyni zamanda müasir, modern əbədi nümunələri də az deyil. Burada, yeri gəldikcə, nümunələr təqdim edəcəm, razı olsa da, olmasa da, bununla, əslində, ata-analara (uşaqların bu dünyaya gəlməsində cavabdeh olan tərəflər əsasən valideynlərdir) “dərs verir”, izah edir ki, uşaqlarınızın cəmiyyətə yararlı-yararsız olmasında məsuliyyəti ikiniz də daşıyırsınız (ata-analar).
Tamamilə haqlıdır müəllif. Ona görə də əsərin pereampulasında məhz İlber Ortaylıdan misal çəkir.
On altı fəsildən ibarət olan əsər əsasən danışıq dili ilə qələmə alınıb. Bu da onun həm oxunaqlılığını artırır, həm də hadisələrin daha yaxşı dərkinə yardımçı olur.
Əsər, yetimxanada böyüyüb, ata-anasını xatırlamayan Türkayla, valideynləri ayrıldığından, hər ikisinin sevgisindən uzaq düşən rəssam Buludun həyat hekayələrindən ibarətdir. Burada hadisələr hərdən öz axarı ilə getsə də, qəfildən ziddiyyətlərin kəsişməsi ilə kulminasiyaya qalxması da müəllifin bədii vasitələrdən məharətlə və yerində istifadə etməsi deməkdir.
Nərimanlı imzasıyla yazılan şeirlərini oxuduqdan sonra onun gələcəkdə qələm adamı olacağına məndə böyük ümid yarandı. Tik-Tok sosial səhifəsində paylaşdığı şeirlərindən bir neçəsini almanaxlarda dərc etdirən qələm adamlarına da minnətdaram. İlahinin verdiyi payı bölüşməklə, onun dadını-tamını da artırmaq olar, keyfiyyətini və gərəkliliyini də.
Bu anlamda mən Nərimanlıya yox demədim. Əgər ilahi təb ona (bizim kimi - bir nəsildən anamız və dayımız başda olmaqla, əgər 7 nəfər qələm adamı kimi tanınırsa, bu, Allahın lütvüdür, məncə) verilibsə, gizləmək, sonraya saxlamaq günah olardı.
Üzümə baxmağa sevgisi çatmır,
Nifrəti gözündən üzünə düşüb.
Bəhanə baxışlar büruzə verir,
Özgə qoxusunun izinə düşüb.
Danışdın, inanmaq istədim yenə,
Baxdım ki, yalanın sözünə düşüb.
Bir vaxtlar “baş üstə” olan o eşqin,
Alçala-alçala dizinə düşüb...
Nifrəti gözündən üzünə düşüb.
Bəhanə baxışlar büruzə verir,
Özgə qoxusunun izinə düşüb.
Danışdın, inanmaq istədim yenə,
Baxdım ki, yalanın sözünə düşüb.
Bir vaxtlar “baş üstə” olan o eşqin,
Alçala-alçala dizinə düşüb...
Yaxud, Nərimanlının bir “yeddilik” şeirinə baxaq:
Nə tez getdi əlimdən,
O gəncliyim, o çağım?!
Bir vaxt güldü, çiçəkdi,
İndi dağdı o bağım.
Qapımız açıq idi,
Dərd gətirdi gələnlər.
Cavan yaşda ağardı,-
Dən gətirdi gələnlər.
Hansı dosta arxalan,
Hansı dosta yan axı?!
Biri düz yol göstərsin,
Dağ-dağ oldu can axı...
O gəncliyim, o çağım?!
Bir vaxt güldü, çiçəkdi,
İndi dağdı o bağım.
Qapımız açıq idi,
Dərd gətirdi gələnlər.
Cavan yaşda ağardı,-
Dən gətirdi gələnlər.
Hansı dosta arxalan,
Hansı dosta yan axı?!
Biri düz yol göstərsin,
Dağ-dağ oldu can axı...
Müəllifin sevimli oxucularına elə ilk səhifədəki müraciəti də maraqlıdır:
“Farabinin dediyi kimi, “Uzun danışanı qısa dinləməlisən”!
Artıq insanlar fikirlərini uzun-uzun da¬nış¬maq ye¬ri¬nə, qısa və özlü bir şəkildə çatdır¬mağı seçirlər. Mən də bu düşüncə ilə “Əl işi”ni yaz¬maq qərarına gəldim.
İlk bədii yazımdır. Kitabı oxuyandan sonra, kiçik bir za¬manınızı ayırıb, kitab haqqında fikirlərini¬zi elektron poçtuma göndərməyinizi xahiş edirəm:
sadiqzadakanan@gmail.com
Oxucuları intizarda saxlamamq üçün əsərdən kiçik bir hissəni nəzərlərinə çatdırmaq istərdim.Or
Müəllifə uğurlar,, oxucularına gözəl bədii əsərlər oxumaq diləyi ilə,
Bakı, 15 mart 2025-ci il.
Son xəbərlər
Ən çox oxunanlar
- Bu gün
- Bu həftə
- Bu ay