
Xəbərlər
20.01.2025, 00:29
MEYMUN ÇİÇƏYİ SPORODİKLƏŞMİŞ VİRUS İNFEKSİYASIDIR, YƏNİ QORXULU BİR HAL DEYİLDİR
Musa Qəniyev,
Tibb Elmləri Doktoru, Professor
"Qloballaşan dünyada virus infeksiyası sərhəd tanımır". Mənim bu söyləntim ölkəmizdə Meymun çiçəyi virusuna ilk yoluxma halı ilə bir daha təsdiqləndi.
İnsanlarımızı narahat edən bu infeksiyanın kütləviləşərək epidemik hala keçmək qorxusudur.
Müqayisəli elmi təhlil belə bir halın baş vermə ehtimalını inkar edir. Çünki bu hal yalnız virusun genomunda kəskin aqressivliyə səbəb olan mutatik dəyişikliyin baş verdiyi halda mümkün ola bilər.
Məlumdur ki, bu virusun, viruslar bazasında AF 380138 sırası ilə qeydə alınmış, homoloji ardıcıllığı 99,83% nisbətində eyni olan, 196858 cüt nukleotiddən ibarət iki- Qərbi və Mərkəzi Afrika ştammı vardır. Virulentliklərində nisbi fərqlilik olsa da, bunlar eyni- identik ştammlar hesab olunur.
Qeydiyyata alındığı tarixdən keçən son 56 ildə Meymun çiçəyi virusunun insanlardan 26 il fasilə ilə alınmış ştammlarının genom quruluşunun müqayisəli tədqiqi, nuklein ardıcıllığında, aqressivliyə səbəb olan struktur dəyişikliyinin baş vermədiyini, yalnız nuklein zəncirinin bəzi lokal sahələrində virusun potensial fəallığının sönməsinin təsdiqi olan nöqtə mutasiyasının baş verdiyini sübut edir.
Məsələn, Mərkəzi Afrika ştammında interferona dözümlülük göstərən elF-2а-ni kodlayan ОРТ C3L qeni inaktiv, Qərbi Afrika ştammında isə, supressiv vəziyyətdədir. Eləcə də, interferona dözümlülük göstərən DAI-kinasanı kodlayan ОРТ F3L geni də qısalmışdır. Bu genom dəyişikliyi virusun insan orqanizmində artıb-çoxalmasının zəiflədiyinin sübut edir.
Digər tərəfdən, Mərkəzi Afrika ştammında tamamlayıcı fiksasiya zülalını kodlayan gen qısalmış, Qərbi Afrika ştammında isə, bu gen ümumiyyətlə yoxdur. Məlum genin itkisi, iltihabı reaksiyanı tətikləyən virus proteininin limfa düyünlərinə tropluğunu- limfadenopatiyaya meyilliliyi artırır. Bu hal (gen itkisi) əslində virusun patogen fəallığının azalması göstəricisidir. Bunu Mərkəzi Afrika ştammı ilə müqayisədə, Qərbi Afrika ştammına tutulanların sayının az, ölüm halının isə, ümumiyyətlə qeydə alınmaması da təsdiq edir.
Rəsmi mənbənin söylədiyi klinik əlamətlərin etibarlığı halında (limfa düyünlərinin şişkinliyi) həmyerlimiz Qərbi Afrika ştammına yoluxmuşdur və tezliklə sağalıb ailəsinə qovuşacaqdır.
Son olaraq bildirirəm ki, bəli hospitalizasiya olunana qədər yaxın ətrafı ilə taktil ünsiyyət səbəbindən, yoluxma sayının artma ehtimalı da inkar oluna bilməz. Lakin, söylədiyim səbəblərə görə, Meymun çiçəyi virusunun ölkəmizdə kütləvi şəkildə yayılması mümkünsüzdür, yəni bu ehtimallıq sıfır faizdir.
Odur ki, nə stressə düşmək, nə gərginlik, nə də ümüdsüzlüyə heç bir əsas yoxdur. Sadəcə olaraq, dəfələrlə söylədiyim kimi iyrənc ünsiyyət və görüş formasından əl çəkib, həmişəki, normal HƏYATIMIZI YAŞAMALIYIQ.
Tibb Elmləri Doktoru, Professor
"Qloballaşan dünyada virus infeksiyası sərhəd tanımır". Mənim bu söyləntim ölkəmizdə Meymun çiçəyi virusuna ilk yoluxma halı ilə bir daha təsdiqləndi.
İnsanlarımızı narahat edən bu infeksiyanın kütləviləşərək epidemik hala keçmək qorxusudur.
Müqayisəli elmi təhlil belə bir halın baş vermə ehtimalını inkar edir. Çünki bu hal yalnız virusun genomunda kəskin aqressivliyə səbəb olan mutatik dəyişikliyin baş verdiyi halda mümkün ola bilər.
Məlumdur ki, bu virusun, viruslar bazasında AF 380138 sırası ilə qeydə alınmış, homoloji ardıcıllığı 99,83% nisbətində eyni olan, 196858 cüt nukleotiddən ibarət iki- Qərbi və Mərkəzi Afrika ştammı vardır. Virulentliklərində nisbi fərqlilik olsa da, bunlar eyni- identik ştammlar hesab olunur.
Qeydiyyata alındığı tarixdən keçən son 56 ildə Meymun çiçəyi virusunun insanlardan 26 il fasilə ilə alınmış ştammlarının genom quruluşunun müqayisəli tədqiqi, nuklein ardıcıllığında, aqressivliyə səbəb olan struktur dəyişikliyinin baş vermədiyini, yalnız nuklein zəncirinin bəzi lokal sahələrində virusun potensial fəallığının sönməsinin təsdiqi olan nöqtə mutasiyasının baş verdiyini sübut edir.
Məsələn, Mərkəzi Afrika ştammında interferona dözümlülük göstərən elF-2а-ni kodlayan ОРТ C3L qeni inaktiv, Qərbi Afrika ştammında isə, supressiv vəziyyətdədir. Eləcə də, interferona dözümlülük göstərən DAI-kinasanı kodlayan ОРТ F3L geni də qısalmışdır. Bu genom dəyişikliyi virusun insan orqanizmində artıb-çoxalmasının zəiflədiyinin sübut edir.
Digər tərəfdən, Mərkəzi Afrika ştammında tamamlayıcı fiksasiya zülalını kodlayan gen qısalmış, Qərbi Afrika ştammında isə, bu gen ümumiyyətlə yoxdur. Məlum genin itkisi, iltihabı reaksiyanı tətikləyən virus proteininin limfa düyünlərinə tropluğunu- limfadenopatiyaya meyilliliyi artırır. Bu hal (gen itkisi) əslində virusun patogen fəallığının azalması göstəricisidir. Bunu Mərkəzi Afrika ştammı ilə müqayisədə, Qərbi Afrika ştammına tutulanların sayının az, ölüm halının isə, ümumiyyətlə qeydə alınmaması da təsdiq edir.
Rəsmi mənbənin söylədiyi klinik əlamətlərin etibarlığı halında (limfa düyünlərinin şişkinliyi) həmyerlimiz Qərbi Afrika ştammına yoluxmuşdur və tezliklə sağalıb ailəsinə qovuşacaqdır.
Son olaraq bildirirəm ki, bəli hospitalizasiya olunana qədər yaxın ətrafı ilə taktil ünsiyyət səbəbindən, yoluxma sayının artma ehtimalı da inkar oluna bilməz. Lakin, söylədiyim səbəblərə görə, Meymun çiçəyi virusunun ölkəmizdə kütləvi şəkildə yayılması mümkünsüzdür, yəni bu ehtimallıq sıfır faizdir.
Odur ki, nə stressə düşmək, nə gərginlik, nə də ümüdsüzlüyə heç bir əsas yoxdur. Sadəcə olaraq, dəfələrlə söylədiyim kimi iyrənc ünsiyyət və görüş formasından əl çəkib, həmişəki, normal HƏYATIMIZI YAŞAMALIYIQ.
Son xəbərlər
Ən çox oxunanlar
- Bu gün
- Bu həftə
- Bu ay